رچرڊ برٽن

برٽن، رچرڊ: مشهور انگريز سياح رچرڊ برٽن جو مڪمل نالو سر رچرڊ فرانسز برٽن هو. هيءُ آرمي ڪرنل جو پٽ هو، جنهن السٽري (Elstree) ڀرسان هرٽ فورڊ شائر (Hertfordshire) ۾ 19 مارچ 1821ع تي جنم ورتو. رچرڊ برٽن هڪ برجستو سپاهي، نامور شمشيرباز، قابل مترجم، شاعر، لسانيات جو عالم، دنيا جي عجائبات جي جستجو ڪندڙ، چڱو طبيب، ٻوٽن ۽ وڻن جو ماهر، حيوانن جي حياتيءَ جي علم جو مڃيل استاد، آثار قديمه ۽ علم الارض جو ماهر ۽ ڪامياب جاسوس هو. کيس 25 زبانون اينديون هيون، ۽ اُنهن مان هر هڪ جي مختلف لهجن کان به چڱيءَ طرح واقف هو. هن پنهنجي سير ۽ سفر تي مشتمل 43 ڪتاب لکيا. انهيءَ کان سواءِ ٻه جلد شعر جا لکيائين. سؤ کان مٿي مختلف موضوعن تي مضمون لکيائين ۽ 341 صفحا پنهنجي آتم ڪهاڻيءَ جا به لکيائين. الف ليليٰ جا 14 جلد ۽ پورچوگيز ادب جا ڇهه جلد انگريزيءَ ۾ ترجمو ڪيائين. لاطيني شعر جا ٻه جلد لکيائين ۽ چار جلد لوڪ ادب جا به لکيائين. سنڌ تي هيٺيان چار ڪتاب لکيائين:
( 1) Sind, or the Unhappy Valley (سنڌ يا ڏکويل ماٿري )
( 2) Sindh, and the Races That Inhabit the Valley of the Indus (سنڌ ۽ سنڌو ماٿريءَ ۾ وسندڙ قومون )
( 3) Falconry in the Valley of the Indus (سنڌو ماٿريءَ ۾ بازداري)
( 4) Sindh Revisited (ٻيو دفعو سنڌ ۾)
هن مشهور سياح پنهنجي زندگيءَ جو وڏو حصو ايشيا، آفريڪا ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ تحقيق ڪندي گذاريو ۽ سفر دوران ڪيترائي ڪتاب لکيائين، جن مان “Arabian Nights” ( الف ليليٰ يا هزار داستان) مقبول ترين ڪتاب آهي. هن 21 سالن جي عمر ۾ ايسٽ انڊيا ڪمپنيءَ جي فوجَ ۾ شموليت اختيار ڪئي ۽ کيس سنڌ ۾ مقرر ڪيو ويو. سنڌ ۾ هن سنڌي عالمن سان ملاقاتون ڪري، ڪيترين ئي مشرقي زبانن جي ڄاڻ حاصل ڪئي. 1853ع ۾ هن عربستان جي مقدس شهرن: مديني ۽ مڪي جو سفر ڪيو ۽ ان سفر جا تجربا “Personal Narrative of a Pilgrimage to El-Medinah and Mecca ( 1855) نالي ڪتاب ۾ درج ڪيائين. 1854ع ۾ رچرڊ برٽن، جان اسپيڪ ( Johan Speke) سان گڏجي اوڀر آفريڪا ۽ نيل نديءَ جو منڍ معلوم ڪرڻ لاءِ سفر ڪيو ۽ 1856ع ۾”اوڀر آفريڪا تي پهريان قديم“ ( First Footsteps in East Africa) ڪتاب شايع ڪرايائين. 1861ع ۾ هن اسئبل ارنڊل ( Isable Arundell) سان شادي ڪئي، جنهن “Punified” جي عنوان سان پنهنجي مڙس جي سوانح عمري لکي. رچرڊ برٽن ٽرائسٽي ( Triste) ۾، 20 آڪٽوبر 1890ع ۾ وفات ڪئي .

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

1821.03.19  عيسوي

رچرڊ برٽن السٽري (Elstree) ڀرسان هرٽ فورڊ شائر (Hertfordshire) ۾ 19 مارچ 1821ع تي جنم ورتو.

1854.00.00  عيسوي

1854ع ۾ رچرڊ برٽن، جان اسپيڪ (Johan Speke) سان گڏجي اوڀر آفريڪا ۽ نيل نديءَ جو منڍ معلوم ڪرڻ لاءِ سفر ڪيو.

1861.00.00  عيسوي

1861ع ۾ سر رچرڊ برٽن، اسئبل ارنڊل (Isable Arundell) سان شادي ڪئي.

1890.10.20  عيسوي

رچرڊ برٽن ٽرائسٽي (Triste) ۾، 20 آڪٽوبر 1890ع ۾ وفات ڪئي.

شخصيتون - ڀاڱي جون ٻِيون داخلائون